Het ontstaan van AKAD
Op 1 januari 2015 werden de transities sociaal domein van kracht. Het idee achter deze transities was dat de zorg lokaler, dichter bij de burgers, moest worden georganiseerd om samenwerking te bevorderen, een nieuwe (gekantelde) manier van werken te implementeren en geld te besparen. In praktijk kwam dit erop neer dat de taken en verantwoordelijkheden op het gebied van zorg (Wet maatschappelijke ondersteuning), werk (Participatiewet) en jeugd (Jeugdwet) overgingen van de Rijksoverheid naar gemeenten. Het betekent voor alle partijen in het sociale domein dat zij zich de "gekantelde werkwijze" eigen moeten maken. De (gedrags)verandering die daarbij hoort wordt ook wel de transformatie genoemd en het plaatje laat zien welke veranderingen er gerealiseerd moeten worden. Het vraagt van alle partijen (gemeenten, zorgorganisaties, vrijwilligersorganisaties, cliënten) om op een andere manier naar zorg en ondersteuning te kijken.
Het begin: de pilot LVB
Cordaan, Philadelphia, Amsta|Karaad, Unalzorg, vier LVB-organisaties in de gemeente Amsterdam, anticipeerden op deze aankomende verandering door kritisch naar hun werkwijze te kijken. Vanaf 1 januari 2015 zouden ze minder geld ontvangen per cliënt, dus er moest een nieuwe werkwijze worden ontwikkeld die aansloot bij het gedachtengoed van de kanteling. Ik (Marie-José) werd in juni 2014 aangetrokken als projectleider van dit vraagstuk, en kreeg de opdracht de mogelijkheden te verkennen.
De ambulante zorg die door de organisaties werd geleverd was op dat moment als volgt ingericht: elke (zorg)organisatie had haar eigen cliënten, en de ambulant begeleiders van de (zorg)organisaties reisden door de hele stad om de uren zorg te leveren waar elke cliënt volgens de indicatie recht op had. Naast de formele zorg werd er nog weinig samengewerkt met partijen zoals bijvoorbeeld huizen van de wijk of vrijwilligersorganisaties. In een pilotproject heb ik samen met de ambulant begeleiders van de vier organisaties de eerste kaders voor de werkwijze AKAD ontwikkeld.
In december 2014 werden de resultaten van het eerste half jaar onderzocht door het Centrum voor cliëntervaringen VU, Gemeente Amsterdam en in een afstudeerproject (De Jong). De uitkomst was bijzonder positief. Uit het onderzoek komt naar voren dat de AKAD werkwijze versnelling heeft aangebracht in het veranderen van de werkwijze, en dat het aantal uren begeleiding individueel per cliënt gemiddeld met 22% gedaald is.
Na deze positieve evaluatie besloten de vier LVB-organisaties door te gaan met de werkwijze en de ambulante begeleiding voortaan per stadsdeel te organiseren. De LVB-organisaties hebben voor de verdere ontwikkeling van AKAD in de stadsdelen experimenteerruimte van gemeente Amsterdam gekregen. De bevindingen staan in het verslag AKAD 2016 geschreven, en vanuit de VU is onderzocht hoe cliënten AKAD ervaren.
Wijkzorg Gemeente Amsterdam
Naast de LVB-organisaties toonde de afdeling wijkzorg van gemeente Amsterdam interesse in de veelbelovende resultaten van de werkwijze AKAD. In oktober 2015 werd ik benaderd met de vraag of AKAD ook toepasbaar kon zijn bij de wijkzorg in Amsterdam. Dit bleek het geval, en in december 2015 is de werkwijze geïntroduceerd bij wijkzorg in alle tweeëntwintig wijken van Amsterdam. In de evaluatie van de introductie van AKAD in wijkzorg wordt een aantal aanbevelingen gedaan. Een daarvan is het ontwikkelen van een training voor procesbegeleiders AKAD. De training van drie dagdelen is in 2017 aan ongeveer 100 mensen die actief zijn in wijkzorg (zorgprofessionals, vrijwilligers, medewerkers welzijn, buurtbewoners) gegeven. De reacties zijn enthousiast, het helpt hen bij het begeleiden van de casuïstiek tijdens de wijktafel bijeenkomsten.
Werken aan werk in Bos en Lommer
In oktober 2016 is het project Werken aan Werk in Bos en Lommer gestart. Hierin is onderzocht of de werkwijze AKAD kan bijdragen aan het breed verkennen van mogelijkheden van Amsterdammers met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. De werkwijze ondersteunt de samenwerking tussen klantmanagers en jobcoaches bij het begeleiden van Amsterdammers met een grote afstand tot de arbeidsmarkt naar (vrijwilligers)werk. Het eerste half jaar is geëvalueerd. Het project wordt in 2017 gecontinueerd.
Bijspringen en versterken Amstelveen
In Amstelveen wordt het project bijspringen en versterken uitgevoerd. Medewerkers van zorg- en welzijnsorganisaties in Amstelveen hebben de training procesbegeleider AKAD gevolgd. In het interview wordt aangegeven wat de toegevoegde waarde van AKAD is in het project.